Fort Cornwallis ialah salah satu mercu tanda sejarah yang paling signifikan di Malaysia, dan kisahnya berkait rapat dengan penubuhan Pulau Pinang moden.

Gambaran Sejarah

• Pengasas: Kisah kubu ini bermula dengan Kapten Francis Light, seorang peneroka British dan pengasas koloni British di Pulau Pinang. Pada tahun 1786, beliau mengambil alih Pulau Pinang daripada Sultan Kedah bagi pihak Syarikat Hindia Timur British. Kubu asal yang dibinanya di tempat beliau mula-mula mendarat hanyalah palisad kayu ringkas yang diperbuat daripada batang palma.
• Kubu untuk Pertahanan: Tujuan utama pembinaan kubu ini adalah untuk melindungi pulau daripada serangan lanun serta ancaman daripada Sultan Kedah. Kubu ini dinamakan sempena Charles Cornwallis, Gabenor-Jeneral India pada masa itu.
• Pembinaan Semula dan Siap: Kerana bimbang tercetusnya Perang Napoleon, pihak British membina semula kubu ini antara tahun 1804 dan 1810 menggunakan batu bata dan batu yang lebih kukuh. Bentuk bintang yang dapat dilihat sehingga kini berasal dari pembinaan semula ini. Walaupun reka bentuknya mengagumkan, kubu ini tidak pernah terlibat dalam pertempuran besar dan lebih banyak digunakan untuk tujuan pentadbiran.
• Kepentingan Moden: Selepas digunakan sebagai pusat pentadbiran dan berek polis, kubu ini diisytiharkan sebagai "Monumen Purba dan Tapak Bersejarah" pada tahun 1977. Hari ini, ia menjadi kubu terbesar yang masih berdiri di Malaysia dan tarikan pelancongan utama.

Ciri-Ciri Menarik dan Fakta

• Meriam Seri Rambai: Meriam gangsa besar ini, bertarikh 1603, mempunyai sejarah panjang. Ia pernah dihadiahkan oleh Belanda kepada Sultan Johor, kemudian dirampas oleh Portugis dan Aceh, sebelum akhirnya dimiliki oleh British. Mengikut cerita rakyat tempatan, wanita yang sukar hamil dipercayai boleh mengandung jika meletakkan bunga di atas laras meriam ini.
• Patung Francis Light: Di pintu masuk kubu terdapat patung gangsa Kapten Francis Light, dibina pada tahun 1936 untuk memperingati ulang tahun ke-150 penubuhan George Town. Oleh kerana tiada potret asal Francis Light, patung ini diukir berdasarkan anaknya, William Light, pengasas Adelaide, Australia. Patung ini asalnya memegang sebilah pedang, yang hilang semasa pendudukan Jepun dalam Perang Dunia Kedua.
• Bangunan Tertua: Di dalam kawasan kubu terdapat beberapa bangunan era kolonial tertua di Pulau Pinang, termasuklah Main Magazine (stor mesiu, 1814) dan sisa sebuah gereja kecil (1799), yang menjadi lokasi salah satu perkahwinan Kristian terawal di Pulau Pinang.
• Rumah Api: Terletak di bastion timur laut kubu, Rumah Api Fort Point didirikan pada tahun 1882. Ia merupakan rumah api kedua tertua di Malaysia dan satu-satunya di Semenanjung Malaysia yang tidak berfungsi untuk navigasi, sebaliknya sebagai mercu tanda bersejarah.
• Parit Pertahanan: Satu ketika dahulu, kubu ini dikelilingi oleh parit selebar sembilan meter. Ia ditimbus pada tahun 1920-an akibat wabak malaria, namun sebahagian kecil telah dipulihkan untuk menunjukkan sistem pertahanan asalnya. 

• Fort Cornwallis terletak di pusat George Town dan mudah diakses dengan berjalan kaki dari Padang Kota Lama atau melalui pengangkutan awam tempatan. Bas Rapid Penang menyediakan perkhidmatan terus ke kawasan ini.

• Bawa topi atau payung kerana kawasan kota ini terbuka luas dan terdedah kepada cahaya matahari.

• Ambil masa untuk membaca maklumat sejarah di setiap tapak bagi memahami warisan Penang dengan lebih mendalam.

• Lawatan berpandu boleh memberikan pengalaman yang lebih bermakna.